Gisteren een prachtige gouden medaille voor Ranomi Kromowidjojo. Wat mij opviel de afgelopen dagen is dat de commentatoren haar steeds een ‘koele kikker’ noemden. Moet je een koele kikker zijn om goud te winnen?

In de volksmond denken we in de sport bij een koele kikker aan iemand die geen zenuwen kent. Er zullen deze Olympische Spelen behalve koele kikkers ook enorme zenuwpezen goud winnen, dus een voorwaarde is het zeker niet. We weten objectief gezien ook niet of Ranomi minder zenuwen kent dan andere zwemmers.

In de sportpsychologie noemen we het goed kunnen omgaan met stress, bijvoorbeeld de stress die komt kijken bij een Olympische finale, eerder psychologische veerkracht. Deze psychologische veerkracht is opgebouwd uit meerdere factoren, maar 1 daarvan is erg belangrijk: Olympische sporters zien de moeilijkheden, problemen of stress die ze tegen komen als een uitdaging, als mogelijkheid om sterker te worden en om te groeien en zich te ontwikkelen. Bij verlies in eerdere fasen van hun carrière denken gouden Olympiërs: ‘wat kan ik anders doen zodat ik een andere keer wel succes heb’? Als ze buiten een selectie vallen hebben ze gedacht: ‘hoe weet ik dat ik de volgende keer zeker geselecteerd wordt’.

Oftewel, ze komen tegenslagen tegen in hun carrière (sterker nog, dit is een voorwaarde) en weten daar op zo’n manier mee om te gaan dat het in hun voordeel werkt.

Het is zelfs zo dat sommige gouden medaillewinnaars achteraf vertellen dat als ze bepaalde specifieke tegenslagen niet hadden gehad, waaronder heftige persoonlijke ervaringen als scheiding van de ouders, serieuze ziekten of carrièrebedreigende blessures, ze nooit goud hadden gewonnen.

Nu weten we dat Ranomi Kromowidjojo twee jaar terug door hersenvliesontsteking is geveld.

Het is veel te kort door de bocht om te stellen dat deze gebeurtenis bepalend is geweest in haar jacht naar goud. Het is wel een interessante vraag aan Ranomi en haar omgeving wat de invloed is geweest van deze heftige periode op haar motivatie en focus richting de Olympische Spelen. Maar wat de bepalende factoren ook zijn, uit haar gouden medaille blijkt: met de psychologische veerkracht van Kromowidjojo zit het wel goed!

Bron: Fletcher, D. & Sarkar, M. (2012). A grounded theory of psychological resilience in Olympic champions. Psychology of sport and exercise